Czym jest działalność badawczo-rozwojowa?

Działalność badawczo-rozwojowa jest jednym z warunków, jakie musi spełniać przedsiębiorca, aby mógł skorzystać z ulgi IP Box. Czym więc jest działalność badawczo-rozwojowa?

Podstawowym warunkiem, jaki należy spełnić, aby móc zastosować IP BOX jest prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej. Jak należy ją rozumieć?

Działalność badawczo rozwojowa – definicja ustawowa

Zgodnie z art. 5a pkt 38 ustawy o PIT, działalność badawczo-rozwojowa (BR), to działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

“Lub” –  małe słowo, duże znaczenie

W wyżej przytoczonej definicji należy zwrócić uwagę na słowo “lub”. Małe, a ma znaczenie (któż nie pamięta słynnego “lub czasopisma”). W kontekście przepisów o działalności BR, spójnik ten oznacza, że aby uznać daną działalność za działalność BR:

• wystarczy prowadzić tylko badania naukowe,
• wystarczy prowadzić tylko prace rozwojowe,
• można prowadzić badania naukowe wraz z rozwojowymi.

W każdej z tych trzech sytuacji spełniona zostanie definicja działalności badawczo-rozwojowej. (Ciekawostka dla geeków).¹

Clou, czyli badania naukowe i prace rozwojowe

W ustawie o PIT ich definicję i znajdziemy, i nie znajdziemy. Ponieważ, jak to lubią ustawodawcy – wzorując się na Annaszu i Kajfaszu – odsyłają, aby tych definicji szukać w innych ustawach; tym razem będzie to ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym. Po przewertowaniu jej stronic, już wiemy, że::

• badania naukowe, to działalność obejmująca:
  • badania podstawowe rozumiane jako prace oparte na doświadczeniu, eksperymentach, indukcji, a także prace teoretyczne mające na celu zdobywanie nowej wiedzy bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne,
  • badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.
• prace rozwojowe – to działalność obejmująca nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności (w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania), do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług – z wyłączeniem jednak działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Nie zapomnijmy o zasobach wiedzy w definicji działalności BR

Ważnym elementem w definicji działalności BR jest również “zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”.

Jeśli chodzi o zwiększenie zasobów wiedzy to odnosi się to przede wszystkim do badań naukowych, zaś prac rozwojowych dotyczy pozostała część, czyli wykorzystanie (już istniejącej) wiedzy do tworzenia nowych, zmienionych lub usprawnionych zastosowań, jak np. stworzenie czegoś bardziej użytecznego (przedłużenie trwałości, przyśpieszenie działania, nowa funkcjonalność).

Przy czym zwiększenie zasobów wiedzy, czy ich wykorzystanie do nowych zastosowań nie musi być na skalę globalną, wystarczy spełnienie tego warunku w odniesieniu do własnego przedsiębiorstwa.

Kluczowy jest tu element celowościowy w postaci zwiększenia ogółu posiadanych wiadomości lub wykorzystanie już posiadanej wiedzy do nowatorskich zastosowań, znalezienie nowego przeznaczenia – niezależnie od tego czy nowa wiedza lub nowe zastosowania obejmują wyłącznie jedno przedsiębiorstwo czy też całe państwo, kontynent lub świat.

Na końcu należy wskazać, że aby móc skorzystać z IP Box, nie jest wystarczające samo prowadzenie działalności BR, ale w jej ramach należy wytworzyć, rozwinąć lub usprawnić kwalifikowane prawo własności intelektualnej.

Pozostałe części definicji działalności badawczo-rozwojowej zostały omówione w artykule:
Twórczość i systematyczność w działalności BR.

Do działalności badawczo-rozwojowej zaliczyć można także nieformalne, okazjonalne prace rozwojowe. Nie trzeba jej prowadzić w specjalnie przeznaczonym laboratorium, czy mieć odrębnego działu w tym celu.

Istotne jest, aby działalność badawczo-rozwojowa doprowadziła do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego IP.  Każda działalność BR, która do tego doprowadzi, niezależnie od jej skali, częstotliwości, poziomu twórczości, systematyczności, czy też poziomu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania jej do tworzenia nowych zastosowań, będzie stanowić kwalifikowaną działalność badawczo-rozwojową, z której dochody z praw własności intelektualnej mogą podlegać 5% podatkowi.

¹ Dla porównania, definicja działalności badawczej i rozwojowej z Podręcznika Frascati 2015, zawiera spójnik „i” między badaniami naukowymi a pracami rozwojowymi. Oznacza to, że aby uznać daną działalność za BR, prace rozwojowe zawsze muszą być połączone z badaniami naukowymi. Jak widzimy, takiego wymogu nie mamy w polskich przepisach, co jest dla nas korzystniejsze. Podręcznik Frascati może jednak być przydatnym źródłem wiedzy, w którym można znaleźć przykłady działalności badawczo rozwojowej zgodnej z polskim prawem, jak i dla działalności badawczo-rozwojowej zgodnej z definicją z Podręcznika Frascati.