Twórczość i systematyczność w działalności BR

Jednym z warunków skorzystania z IP BOX, jest działalność badawczo-rozwojowa (BR). Oznacza ona działalność twórczą, podejmowaną w sposób systematyczny, w celu zwiększenia zasobów wiedzy lub wykorzystania już tej istniejącej do nowych zastosowań. Co dokładnie oznacza twórczość i systematyczność, jak rozumieć te pojęcia?

Twórczość

Twórczość należy rozumieć jako działania prowadzące do powstania czegoś nowego, nowy wytwór intelektu. Przy czym stopień nowości nie jest tutaj istotny. Wystarczy, aby rezultat tej działalności odróżniał się w choćby minimalnym stopniu od innych efektów tego samego działania.  

Na potrzeby działalności BR, w stopniu minimalnym, wystarczające jest działanie twórcze na skalę przedsiębiorstwa, tzn. przedsiębiorca we własnym zakresie (w ramach prowadzonych prac badawczo-rozwojowych) opracowuje nowe lub ulepszone produkty, procesy, usługi, nawet jeżeli podobne rozwiązanie zostało już opracowane przez inny podmiot. 

Twórczość może przejawiać się opracowywaniem nowych koncepcji, narzędzi, rozwiązań niewystępujących dotychczas w praktyce gospodarczej przedsiębiorcy lub na tyle innowacyjnych, że w znacznym stopniu odróżniają się od rozwiązań już funkcjonujących u niego.

Przez działalność twórczą, należy rozumieć działalność, której rezultat powinien:

• być ustalony – w dowolnej formie, przez co rozumie się jego uzewnętrznienie oraz możliwość wydzielenia, jeśli stanowi część jakiejś całości.
• mieć charakter indywidualny – nie może być wynikiem wyłącznie mechanicznych działań, lecz określonych procesów myślowych, wymagających od twórcy kreatywności;
• mieć charakter oryginalny – wnosić obiektywnie nową wartość; stanowić „nowy wytwór intelektu”), przy czym oryginalność należy rozpatrywać wstecznie (tj. rezultat pracy nie jest twórczy, jeżeli istnieje identyczne, uprzednio stworzone dzieło).

Ministerstwo Finansów podaje, że twórczy charakter prac, to np. opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidacje nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony.

Twórczym charakterem prac może być w szczególności także, opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku, gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

Twórczość związana jest z kreatywnością mającą swe źródło we wkładzie człowieka.

Do prac BR nie można zaliczyć działalności o charakterze rutynowym, chyba że włączy się do niej nowe metody opracowane w celu wykonywania schematycznych zadań. 

Przykład 1.

Przetwarzanie danych nie jest działalnością badawczo-rozwojową, ponieważ ma charakter rutynowy. Jeśli jednak ta czynność będzie stanowić część projektu mającego na celu opracowanie nowych metod przetwarzania danych – można to uznać za działalność BR.

Przykład 2.

Kształcenie zawodowe nie jest działalnością BR, ale już nowe metody prowadzenia szkoleń mogą zostać tak zakwalifikowane. 

(Źródło: Ministerstwo Finansów)

Systematyczność

Art. 5a pkt 38 wskazuje, że działalność badawczo-rozwojowa (BR) oznacza “działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań”

Na wstępie dobrze wiedzieć, że w powyższej definicji, “systematyczność” odnosi się całościowo do działalności BR, nie zaś ściśle do działalności twórczej.

Prowadzenie działalności BR systematycznie, to jej prowadzenie w sposób metodyczny – uporządkowany, zaplanowany wobec jej przebiegu, jak i wyników  – według pewnego systemu. 

Jak czytamy w Objaśnieniach Ministra Finansów, działalność BR  jest prowadzona systematycznie niezależnie od tego, czy przedsiębiorca przez cały czas prowadzi prace badawczo-rozwojowe, czy tylko od czasu do czasu, a nawet incydentalnie, co wynika z charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz potrzeb rynku, klientów, sytuacji mikro i makroekonomicznej. 

Ponadto, kryterium systematyczności nie zależy od określonego czasu, w jakim działalność BR musi być prowadzona, nie zależy również od ciągłości działalności (nie ma wymogu ciągłego lub długotrwałego prowadzenia działalności przez podatnika), ani też nie musi istnieć plan, że podobna działalność będzie prowadzona w przyszłości. 

Wystarczające jest, jeśli przedsiębiorca zaplanuje i przeprowadzi chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby.