Autorskie prawo do programu komputerowego IP BOX

Autorskie prawo do programu komputerowego jest jednym z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, do których można zastosować IP BOX. 

Przedsiębiorca, który w związku z pracami rozwojowymi wykonywanymi w ramach działalności badawczo-rozwojowej wytwarza autorskie programy komputerowe (chronione prawem autorskim), w celu opodatkowania dochodów z ich sprzedaży może zastosować 5% stawkę podatku, czyli skorzystać z IP Box. Kiedy można mówić o autorskim programie komputerowym, do którego zastosowanie może mieć 5% podatek?

Program komputerowy w rozumieniu IP BOX

W kontekście IP BOX, jako program należy rozumieć zapisany przy pomocy danego języka programowania algorytm rozwiązania określonego zadania.

Z kolei program komputerowy jest określany jako zestaw instrukcji (rozkazów) przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Zbiór instrukcji może być wyrażony znakiem językowym, symbolami matematycznymi lub nawet znakami graficznymi.

Przy czym pojęcie ‘komputer” nie ma zastosowania jedynie do PC, ale odnosi się do każdego urządzenia, w których program komputerowy jest wykorzystywany aby realizować funkcje, do których został stworzony, jak np. telefonów komórkowych, tabletów  itp. Nie jest tutaj ważny nośnik programu komputerowego, lecz jego źródła (kod źródłowy i wynikowy) oraz funkcjonalność.

Kolejną ważną kwestią jest to, że dla celów (w terminologii) IP BOX program komputerowy (program) jest zamiennie używany ze słowem “oprogramowanie”.

Całościowo i funkcjonalnie, program komputerowy obejmuje jego funkcjonalne części składowe, takie jak: kod źródłowy, opis procedur operacyjnych, zestawienie danych w informacjach konwersacyjnych i dialogowych oraz kod wynikowy i interfejs. 

W obliczu powyższego, programem komputerowym (dla zagadnienia IP BOX) nie będzie program, który nie służy do wyrażania (pośrednio lub bezpośrednio) algorytmów lub logicznych powiązań między czynnościami, które mają zostać wykonane, a fizycznymi możliwościami urządzeń używanych do digitalizacji.

Kiedy program komputerowy jest chroniony prawem autorskim?

Autorski program komputerowy podlega ochronie, jeśli stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze (wyraz własnej twórczości intelektualnej danego autora) ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od przeznaczenia, czy sposobu wyrażania. 

Przy czym działalność twórcza (twórczość, oryginalność) nie musi mieć odniesienia do szeroko pojętej praktyki gospodarczej, być na skalę “rynkową”, ale wystarczy, że odnosi się do praktyki gospodarczej danego podmiotu.

Ważną kwestią jest tutaj to, że o tym, czy dany wytwór spełnia przesłanki indywidualnej pracy twórczej, nie decyduje treść umowy, jej warunki formalne, ale faktyczne działanie podejmowanie przez przedsiębiorcę, jego rzeczywisty wkład pracy – niezależnie od tego, co jest zawarte w postanowieniach umowy. 

Dlatego też jeśli umowa stanowi o pracy twórczej, zaś rzeczywiste czynności nie będą spełniać tej definicji (brak będzie swobody twórczej) – do danego programu nie można zastosować IPBoxa, ponieważ nie jest on autorski (chroniony prawem autorskim).

Czego dotyczy autorskie prawo do programu komputerowego?

Objaśnienia Ministerstwa Finansów wskazują, że elementy programu komputerowego chronione prawem autorskim, to przede wszystkim:

• forma programów (rozumiana jako określone przedstawienie zarówno kodu jak i instrukcji), a więc informacje zawarte w kodzie źródłowym programu komputerowego, w opisie procedur operacyjnych, zestawieniu danych, w informacjach konwersacyjnych i dialogowych. Wszystkie powyższe elementy zaliczane są do elementów twórczych, co uzasadnia ich ochronę przez prawo autorskie;
• interfejs – jeśli jest nierozerwalną, funkcjonalną częścią składową programu, bez którego niemożliwe jest działanie programu i komunikacja z użytkownikiem (gdy informacje, które zostały uzyskane na podstawie dekompilacji danego interfejsu nie pozwalają na opracowanie interfejsu zastępczego, to w takiej sytuacji należy wykreować możliwość przeniesienia interfejsu do innego kompatybilnego programu). Jeśli interfejs stanowi samodzielną całość nie podlega ochronie, ponieważ nie jest formą wyrażenia całego programu komputerowego, a jedynie łącznikiem między programem a użytkownikiem.

W swoich interpretacjach (np.sygn. 0115-KDWT.4011.101.2020.2.KG)  fiskus wskazuje, że przedmiotem ochrony prawa autorskiego może być oprogramowanie, lub jego części –  poszczególne elementy lub nawet krótkie fragmenty (urywki) programu, jeśli tylko będą one przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, czyli także instrukcje działania dla komputera lub ich zestawy. Ponadto, chronione są także dzieła w postaci nieukończonej. np. wersja pre-alfa, alfa lub beta programu, wydanie testowe lub demonstracyjne. A zatem każda część programu (fragment kodu) jest utworem w rozumieniu art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i może stanowić kwalifikowane prawo własności intelektualnej dla celów IP Box. 

Ochrona przyznana programowi komputerowemu (z mocy ustawy o Prawie autorskim) obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Nie podlegają jej natomiast idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy.

Program komputerowy jako kwalifikowane prawo własności intelektualnej IP Box

Jednym z warunków skorzystania z IP BOX jest ochrona prawna stworzonych lub ulepszonych praw własności intelektualnej w ramach działalności badawczo-rozwojowej. W przypadku autorskiego programu komputerowego ochrona ta przysługuje z mocy prawa, już w momencie jego wytworzenia – jeśli tylko program spełnia kryteria z ustawy o Prawie autorskim i prawach pokrewnych. Autorskiego prawa do programu komputerowego nie trzeba zgłaszać czy rejestrować w urzędzie jak w przypadku pozostałych praw własności intelektualnej. 

Powyższe oznacza, że ​​jeżeli przedsiębiorca stworzył autorski program komputerowy (chroniony prawem autorskim) w ramach działalności badawczo-rozwojowej, to ma prawo wystąpić o IP Box, czyli do dochodu ze sprzedaży/komercjalizacji programu zastosować 5% stawkę podatku. Jeśli zaś program nie będzie spełniał definicji autorskiego (czyli nie będzie spełniał kryteriów dla ochrony prawnej) – przedsiębiorca nie będzie mógł się ubiegać o IPBoxa, pomimopomimo że spełnione są inne warunki (tworzenie lub ulepszanie praw własności intelektualnej w ramach działalności B+R).

Uwaga! Powyżej przedstawiono ogólne zasady, idee, charakterystykę autorskiego programu komputerowego na podstawie ustaw oraz Objaśnień Ministerstwa Finansów. Jednak ze względu na fakt:

• że żadne przepisy nie zawierają definicji “autorskiego prawa do programu komputerowego”,
• dynamicznego rozwoju oprogramowania, technologii,
• braku ukształtowanej praktyki stosowania IP BOX, 
• należy wystąpić o interpretację podatkową do Krajowej Informacji Skarbowej, w celu skorzystania z IPBOX w tym zakresie.