Wygaśnięcie prawa do IP BOX z powodu utraty ochrony prawnej

IP Box, czyli 5% podatek można zastosować do dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (kwalifikowane IP), które bezwzględnie muszą podlegać ochronie prawnej. Utrata ochrony prawnej oznacza wygaśnięcie prawa do IP BOX.

W całym okresie korzystania z IP BOX kwalifikowane IP musi podlegać ochronie prawnej. Jeśli ochrona ustanie, przedsiębiorca traci prawo do korzystania z preferencyjnej stawki podatku.

Od kiedy kwalifikowane IP podlega ochronie prawnej?

Dla celów zastosowania IP Box za moment rozpoczęcia ochrony prawnej uznaje się datę wskazaną przez właściwy organ udzielający ochrony (Urząd Patentowy) lub moment, w którym dane kwalifikowane IP podlega ochronie z mocy ustawy, automatycznie – w przypadku np. autorskiego prawa do programu komputerowego.

Przeczytaj, jak uzyskać ochronę prawną:

• dla autorskiego programu komputerowego,
• dla pozostałych praw własności intelektualnej.

Utrata ochrony prawnej to utrata prawa do IP BOX

Utrata ochrony prawnej oznacza wygaśnięcie prawa do IP BOX. Przy czym możemy tu wyróżnić utratę ochrony ze względu na:

• upływu czasu, na który ochrona została przyznana,
• unieważnienie przyznanej ochrony – np. wskutek złożonego  sprzeciwu.

W momencie ustania ochrony prawnej przedsiębiorca traci prawo do korzystania z  IP Box w stosunku do tego kwalifikowanego IP. Jednak w zależności od przyczyny wygaśnięcia prawa do IP Box, konsekwencje będą odmienne.

Upływ czasu, na który została przyznana ochrona prawna

Po upływie ustawowego okresu ochrony (zazwyczaj jest to 10, 20 lub 25 lat) nie jest możliwe wystąpienie o nadanie ochrony na kolejny okres. Co oznacza, że od dnia wygaśnięcia ochrony prawnej, nie ma już dalszej możliwości korzystania z Ip Box, w stosunku do dochodów z tego kwalifikowanego IP.

Przedłużenie ochrony możliwe jest tylko w stosunku do znaków towarowych, które nie są objęte przepisami o IP Box.

Przykład 1.

Pan Piotr posiada prawo z rejestracji topografii układu scalonego, którego 10-letni okres ochrony mija 1.10.2021. Odnośnie do dochodów uzyskanych z topografii:

• do dnia 1.10.2021 (włącznie) – pan Piotr może zastosować IP BOX,
• po 1.10.2021 – pan Piotr nie ma już prawa do IP Box, ponieważ nie będzie to już ani kwalifikowany dochód ani kwalifikowane IP.  Do dochodu uzyskanego po tym dniu, pan Piotr powinien zastosować stawkę podatku, jaką stosuje dla pozostałych dochodów.

Przykład 2.

Pani Anna nie zapłaciła w terminie opłaty okresowej za ochronę patentową. W wyniku czego Urząd Patentowy wydał decyzję o wygaśnięciu patentu w dniu 11.10.2021. Pani Anna od 11.10.2021 r. w stosunku do dochodów z tego patentu nie może stosować 5% stawki podatku IP Box.

Jeśli dochód z kwalifikowanego IP wpłynie na rachunek bankowy, po zakończeniu ochrony prawnej, ale będzie dotyczyć okresu, w którym ochrona jeszcze przysługiwała – dochód taki podlega pod 5% IP Box.

Unieważnienie ochrony prawnej

Ochronę prawną na dane kwalifikowane IP można utracić ze względu na jej unieważnienie (np. sprzeciw od prawowitego twórcy programu komputerowego). W takim przypadku przedsiębiorca niesłusznie korzystający z IP Box ma obowiązek opodatkować cały swój dochód, wg takiej stawki podatku, jaką by zastosował, gdyby nie korzystał z preferencji podatkowej. W tym celu powinien obliczyć różnicę pomiędzy kwotą podatku należną przy braku stosowania preferencyjnego opodatkowania oraz kwotą podatku obliczonego i zapłaconego z użyciem IP Box. A różnicę zapłacić do urzędu skarbowego

Przykład 3.

Pan Mateusz, będący na 19% podatku liniowym, do dochodów z autorskiego prawa do programu komputerowego stosował 5% podatek w ramach IP BOX. W dniu 15.11.2021 Sąd wydał wyrok stwierdzający, że pan Mateusz naruszył prawo autorskie należące do innej osoby. W konsekwencji, pan Mateusz nie ma (miał) prawa, aby korzystać z Ip Box, dlatego teraz powinien cały swój dochód, do którego zastosował 5% Ip Box, opodatkować  19% podatkiem. 

Ekspektatywa, czyli okres oczekiwania na przyznanie ochrony

W ustawie podatkowej, znajdziemy zapis, który mówi, że przepisy dotyczące IPBoxa, stosuje się również do ekspektatywy uzyskania kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w związku ze zgłoszeniem lub złożeniem wniosku o uzyskanie takiego prawa ochronnego do właściwego organu, od dnia zgłoszenia lub złożenia wniosku.

Ustawa, nie byłaby ustawą, gdyby nie zawierała tego obcobrzmiącego, trudnego do wymówienia słowa “ekspektatywa”. Samo słowo jest trudniejsze w wymowie, niż jego znaczenie. Ekspektatywa, to zwyczajnie,  “oczekiwanie, perspektywa”.

Będąc bogatsi o znaczenie językowe słowa “ekspektatywa”, teraz już art. 30 ca ust. 12 ustawy o PIT ma przed nami mniej tajemnic. Chodzi w nim o to, że jeśli przedsiębiorca złożył lub zgłosił wniosek do np. Urzędu Patentowego o ochronę prawną dla danego prawa własności intelektualnej, to już od dnia zgłoszenia/złożenia wniosku może stosować IP Box. Taka możliwość jest dopuszczalna ze względu na długotrwałość niektórych procedur w urzędzie.

Powyższe oznacza, że za okres pomiędzy zgłoszeniem wniosku o uzyskanie ochrony, a  jego pozytywną weryfikacją przez odpowiedni organ, możliwe jest wykazanie preferencyjnej 5% stawki podatkowej w zeznaniu rocznym w ramach IP Box.

Okres oczekiwania na przyznanie ochrony prawnej może być przedłużony z powodu np. procedury odwoławczej. W takim przypadku, również można korzystać z IP Boxa – do momentu zakończenia postępowania. 

Jeśli jednak ostateczna decyzja będzie negatywna, nie przyznająca ochrony –  należy zapłacić podatek według stawki właściwej dla podstawowej działalności oraz dopłacić różnicę za lata, w których podatek był wykazywany jako IP Box.